ملاقات نویسندگان در پاریس در آغاز پرسترویکا.  میزگردی در حال برگزاری است. به زبان فرانسوی صحبت می­کنند. تقریباً متوجه می­شوم، اما به زودی فیلم روی پرده به نمایش در می­آید و همه چیز کاملاً قابل فهم خواهد شد. برای زبان­های ایتالیایی، اسپانیایی و لهستانی هم همین اتفاق می­افتد. به خاطر همین فعلاً شش دانگ حواسم­را روی درک مطالب جمع می­کنم تا وقتی که کارهای فنی برای پخش فیلم به پایان برسد و همه چیز برای همه کاملاً قابل فهم شود.

میز گرد نیست، دراز است و دورش نویسندگانی از کشورهای جورواجور و ناآشنا نشسته­اند. این احساس همه نویسندگان است، چون یکی از مصر آمده، یکی از پرتغال، یکی از روسیه و ...

از من می­پرسند نظر مردم روسیه درباره پرسترویکا چیست؟ من با وجدان راحت می­گویم، که نمی­توانم به این سوال جواب دهم.

نظر مردم درباره روسیه چیست؟ خب، مطلقاً شبیه نظر من نیست، اما من آدم غیرتیپیکی هستم و از طرف دیگران نمی­توانم چیزی بگویم، چون من از لحاظ فرهنگی یک زن روس هستم، رگ و ریشه یهودی دارم و مذهبم مسیحیت است.

بعد از من سراغ یک نویسنده پرتغالی می­روند و او برایشان از کارش در موزامبیک می­گوید. حرف هایش بسیار جالب است. برای مثال تعریف می­کند، که یک بار یک مرد موزامبیکی تصمیم گرفته بود مادربزرگ روستایی و بیسوادش را غافلگیر کند. مادربزرگش درست مثل اجدادش از پانصد سال پیش به این سو زندگی می­کرد؛ از رودخانه آب برمی­داشت، غلات­را در هاون می­کوبید، لباس­هایش­را از

علف­های بومی می­بافت و آن­ها­را تزیین می­کرد.

اما مرد جوان به گونه­ای غیرمترقبه یک رادیوی ترانزیستوری برایش هدیه آورد. تازه یک ایستگاه رادیویی به زبان بومی و نادر قبیله­شان به راه افتاده بود. او رادیو­را روشن کرد و منتظر واکنش مادربزگش ماند. پیرزن خوب گوش داد و بعد از مدت کمی به نوه­اش گفت: «بهش بگو ساکت شه».

مرد جوان رادیو­را خاموش کرد و با دلخوری پرسید: «چی شد؟ اصلاً تعجب نکردی، که صدای یه انسان که به زبان ما صحبت می­کنه از یه جعبه کوچیک بیرون میاد؟»

مادربزرگ به نوه اش نگاه کرد و گفت:

«عزیز من، مگه فرقی می­کنه، که حرف احمقانه رو با چه وسیله­ای بزنن؟»

داستان شگف انگیزی بود. هیچ کدام از افراد دور این میز نمی­توانست حرفی عاقلانه­تر از این بزند.

بعد سراغ یک عرب رفتند و او­را سوال پیچ کردند. مرد دوست داشتنی­ای بود. خیلی معمولی لباس پوشیده بود. از کت و شلوار و کراوات خبری نبود، فقط یک پیراهن و سویی شرت. هیچ علامت یا نشانه ای مبنی بر تعلقش به ملیت یا هیچ چیز معین دیگری هم وجود نداشت. اما من به عنوان یک یهودی از اعراب کمی واهمه دارم. چطور بگویم، ژنتیکی است. او عکاس و خبرنگار بود و خطرات زیادی­را تجربه کرده بود. فکر می کنم احتمالاً با اسراییل سر جنگ داشت ...

از او در مورد روابط اعراب با اسراییل هم می­پرسند، اما او، باورم نمی­شود، می­گوید: «می­دانید، من نقطه نظرات خودم­را در مورد مسایل مختلف دارم، اما آن­ها کاملاً شخصی هستند. در واقع مساله این است، که من رگ و ریشه عرب دارم، مذهبم مسیحیت است، اما زبان اولم فرانسوی است و عربی زبان دوم من است ... من آدم غیرتیپیکی هستم.

 البته همه جور سوال دیگری هم از ما پرسیدند، که درجه اهمیتشان بیشتر از سوال­های قبلی نبود، اما بعدش خبرنگاران هم هجوم آوردند و می خواستند از هر کداممان چیز­های بیشتری بدانند. من و آن مرد عرب از دور به هم نگاهی انداختیم و وقتی از دست خبرنگارها خلاص شدیم، همدیگر­را بی هیچ حرفی در آغوش گرفتیم. او پانصد بار بهتر از من به انگلیسی حرف می­زد، اما ما اصلاً نیازی به حرف زدن نداشتیم. یادم می­آید، که گفت: «داستان رادیو چقدر محشر بود!»

ما همدیگر­را خیلی بهتر از آنچه تصور می­توان کرد درک می­کردیم. چیزی نوشیدیم، به خوراکی ها ناخنک زدیم و تا ابد از هم دور شدیم، اما برای همیشه همدیگر را دوست داشتیم. افسوس که اسمش را فراموش کردم. این اسامی عربی را نمی­شود به خاطر سپرد.

.

.

منتشــر شده در: « نشریه ادبی بال » شماره 3 (فروردین 1402)

دانلــود PDF

39 صفحه - 3.7 مگابایت